GÜVENLİK SORUŞTURMASI NETİCESİNDE ULAŞILAN BİLGİ VE KANAATİN; SOMUT, GÜVENİLİR, TEYİT EDİLEBİLİR NİTELİKTE OLMASI GEREKTİĞİ HAKKINDA BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARI
Özü: Kamu görevlisi olmak isteyenlerle ilgili güvenlik araştırması yapılırken, ulaşılan bilgi ve kanaatin, somut, güvenilir, teyit edilebilir nitelikte olması, tahmine, tasavvura ve önyargıya dayalı olmaması, aynı yöndeki kanaatin mümkün olduğunca farklı bilgi ve delillerle de desteklenmesi, bu inceleme ve değerlendirmenin hukuken denetlenebilir nitelikte olması gerekir.
Dava, KPSS 2017/1 yerleştirme sonucuna göre İzmir Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne memur kadrosuna atanmaya hak kazanan davacı tarafından, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 48'inci maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinde yer alan atama şartlarını taşımadığından bahisle atamasının yapılmamasına dair 10.11.2017 tarih ve E.5675436 sayılı davalı idare işleminin ve bu konuda yaptığı itirazının reddine ilişkin 23.01.2018 tarih ve E.486628 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 48. maddesinin 1. fıkrasının (A) bendinin 8. alt bendinde, "güvenlik soruşturması ve/veya arşiv araştırması yapılmış olmak" Devlet memurluğuna alınacaklarda aranacak genel şartlar arasında sayılmıştır.
Öte yandan, Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliği'nin 4. maddesinde; “...f) Arşiv araştırması: Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığının, kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde ilişiği ile adli sicil kaydının ve hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının mevcut kayıtlardan saptanmasını, g) Güvenlik soruşturması: Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığının, kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde ilişiği ile adli sicil kaydının ve hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının, yıkıcı ve bölücü faaliyetlerde bulunup bulunmadığının, ahlaki durumunun, yabancılar ile ilgisinin ve sır saklama yeteneğinin mevcut kayıtlardan ve yerinden araştırılmak suretiyle saptanması ve değerlendirilmesini,... j) İstihbarat: Çeşitli kaynak ve araçlardan elde edilen haberlerin sınıflandırılması, kaydı, kıymetlendirilmesi ve yorumlanmasından çıkarılan sonucu, k) Yıkıcı ve bölücü faaliyet: Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmayı, Devletin ve Cumhuriyetin varlığını tehlikeye düşürmeyi, temel hak ve hürriyetleri yok etmeyi hedefleyen faaliyetleri,...” ifade edeceği kurala bağlanmış ve 7. maddesinde; "Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve mahalli mülki idare amirlikleri tarafından yapılır. İçişleri Bakanlığı Kaçakçılık İstihbarat Harekat ve Bilgi Toplama Dairesi Başkanlığı'ndaki bilgi kayıtları ile Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü´ndeki adli sicil kaydı, talepleri üzerine, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasını yapacak makamlar ile Türk Silahlı Kuvvetlerinin ilgili birimlerine verilir." ve “Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasında araştırılacak hususlar” başlıklı 11. maddesinde; “Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasında kişinin içinde bulunduğu ortam da dikkate alınarak: a) Kimlik kontrolü, kimlik kayıtlarının doğruluk derecesi, uyrukluğu, geçmişte yabancı bir devletin uyrukluğuna girip girmediği, b) Kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığı, kolluk kuvvetlerinin ve istihbarat ünitelerinin arşivlerinde bilgiler bulunup bulunmadığı, adli sicil kaydının ve hakkında bir tahdidin olup olmadığı, c) Yıkıcı faaliyetlerde bulunup bulunmadığı ve 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanuna ve Atatürk ilke ve inkılaplarına aykırı davranıp davranmadığı. d) Şeref ve haysiyetini ihlal edecek ve görevine yansıyacak şekilde kumara, uyuşturucuya, içkiye, paraya ve aşırı bir şekilde menfaatine düşkün olup olmadığı, ahlak ve adaba aykırı davranıp davranmadığı, e) Yabancılarla, özellikle hasım ve hasım olması muhtemel Devlet mensupları ve temsilcileriyle ilgili derecesinin iç yüzü ve nedeni, f) Sır saklama yeteneğinin olup olmadığı, araştırılır.” kuralı yer almıştır.
Dava dosyasının incelenmesinden, KPSS 2017/1 yerleştirme sonucuna göre İzmir Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne memur olarak yerleştirilen davacı hakkında yaptırılan güvenlik soruşturması sonucunda tespit olunan hususların, ilgilinin güvenlik soruşturmasının olumsuz kabul edilebileceği haller kapsamında değerlendirilerek atamasının iptal edilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Kamu görevlisi olmak isteyenlerle ilgili güvenlik araştırması yapılırken, ulaşılan bilgi ve kanaatin, somut, güvenilir, teyit edilebilir nitelikte olması, tahmine, tasavvura ve önyargıya dayalı olmaması, aynı yöndeki kanaatin mümkün olduğunca farklı bilgi ve delillerle de desteklenmesi, bu inceleme ve değerlendirmenin hukuken denetlenebilir nitelikte olması gerekir. Aksi durumda soyut ve gerçek dışı ithamlarla bazı kişilerin önemli hak kayıplarına yol açılabileceği, bunun idarenin son derece haklı nedenlere dayalı güvenlik tedbirleri hakkında toplumda tereddütlere neden olabileceği, bu durumun ise en çok yine kendisi ile mücadele edilen yasa dışı mihraklarca istismar edilebileceği ortadadır.
İncelenen olayda davalı idarece, davacının güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlanması nedeniyle atamasının yapılmadığı belirtilmekte ise de, dava dosyasında davacının güvenlik soruşturmasının olumsuz olarak değerlendirilmesi için yeterli bilgi ve belgenin bulunmadığı, konuya ilişkin olarak idarece ibraz edilen bilgi notunun ise davacının güvenlik soruşturmasının olumsuz olarak değerlendirilmesi için yeterli dayanak oluşturacak mahiyette olmadığı görülmektedir. Bu konuda son olarak Dairemizin 02.05.2019 tarihli ara kararı ile yapılan araştırma sonucunda da davacı ile ilgili istihbarat bilgisini doğrulayacak ilave başka bir bilgi yada belgenin gönderilmediği anlaşılmıştır.
Bu durumda, davacı hakkındaki istihbari bilginin olumsuz olarak değerlendirilmesini kaçınılmaz kılan sebeplerin idarece açıklığa kavuşturulması zorunlu olup, somut bir takım verilerle desteklenmediği sürece tek başına bu bilgiye dayanılarak davacının güvenlik soruşturmasının olumsuz değerlendirilmesinde ve bu nedenle de atamasının yapılmamasında hukuka uyarlık görülmemiştir
Öte yandan, dava konusu işlemlerin hukuka aykırı bulunmuş olmasının, davacının güvenlik soruşturması yönünden sakınca taşımadığı ve doğrudan memuriyete atanması sonucuna yol açmadığı açık olup; güvenlik soruşturmasının olumsuz olduğu yönünde idarece hukuken geçerli delillere dayalı yeni bir tespit yapılması halinde 657 sayılı Kanun'un 48/A-8 maddesi uyarınca yeniden işlem tesis edilmesi mümkün bulunmaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davacı tarafın istinaf başvurusunun kabulüne, Ankara 10. İdare Mahkemesi'nce verilen 28/11/2018 gün ve E:2018/301; K:2018/2398 sayılı kararın kaldırılmasına;…oybirliği ile ve kesin olarak karar verildi.